Ochrona rodziny a prawo do uchylenia uznania ojcostwa

Mój były partner uznał swoje ojcostwo blisko trzy miesiące temu. Po rozstaniu oświadczył mi, że będzie starał się unieważnić swoje oświadczenie. Stwierdził, że wiedział, iż nie jest biologicznym ojcem mojego dziecka, ale z uwagi na dobro związku chciał realizować się jako ojciec. W aktach dziecka to on figuruje jako ojciec. Czy możliwe jest uwzględnienie jego wniosku?

W takiej sprawie będzie potrzebny nie tyle wniosek, co pozew i prawomocne orzeczenie sądu. Pomimo tego, że do uznania ojcostwa doszło przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego (a więc w trybie administracyjnym), to uchylenie tej decyzji może nastąpić jedynie przed sądem. Przepis stanowi, że mężczyzna, który uznał ojcostwo, może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. Wynika to z art. 78 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.).

Prawo rodzinne z jednej strony musi dążyć do tego, by zapewnić ochronę podmiotom najsłabszym, tj. dzieciom, w zakresie stabilności stanu cywilnego. Z drugiej jednak strony konieczne jest dbanie o to, by relacje prawno-rodzinne odpowiadały tym rzeczywistym (realizacja zasady tzw. prawdy genetycznej). W wyroku z dnia 19 kwietnia 2012 r., sygn. akt IV CSK 459/11, Sąd Najwyższy stwierdził, że funkcja ochrony dziecka na tle powołanego przepisu nie jest realizowana na płaszczyźnie przesłanek warunkujących możliwość wytoczenia przez mężczyznę, który nie jest ojcem dziecka, powództwa, lecz w drodze dużego ograniczenia czasowego, w którym to uprawnienie przysługuje. Mężczyzna ma bowiem jedynie sześć miesięcy, a bieg terminu rozpoczyna się w dniu uzyskania przez mężczyznę wiedzy o braku pochodzenia dziecka od niego. Doprecyzowania wymaga jednak, że z oczywistych względów bieg terminu do kwestionowania skuteczności złożonego oświadczenia o uznaniu ojcostwa nie może rozpocząć się wcześniej niż w dniu złożenia przez mężczyznę oświadczenia o uznaniu swojego ojcostwa.

Legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przysługuje każdemu mężczyźnie niebędącemu ojcem biologicznym dziecka, który uznał ojcostwo bez względu na to, czy w momencie składania stosownego oświadczenia wiedział on o braku istnienia więzi biologicznej pomiędzy nim a dzieckiem, którego ojcostwo uznał.

Tym samym, jeśli były partner Czytelniczki dochowa terminu, będzie mógł wytoczyć przedmiotowe powództwo i w razie jego uwzględnienia przestanie być formalnym (prawnym) ojcem dziecka Czytelniczki.