Przesłuchanie świadka przez inny sąd

Sprawa karna, na którą zostałem wezwany w charakterze świadka, odbywa się w sądzie oddalonym od mojego miejsca zamieszkania o blisko 350 km. Czy istnieje możliwość, abym złożył zeznania w sądzie w mojej miejscowości? Już raz składałem zeznania na policji, w tutejszym komisariacie.

Sąd ma prawo i obowiązek zaznajomić się z materiałem dowodowym w sposób bezpośredni. Oznacza to, że "nie ma znaczenia", iż Czytelnik już wcześniej złożył na policji stosowne zeznania. Teraz musi wszystko powtórzyć bezpośrednio przed sądem.

Co prawda przepisy przewidują, że odczytanie przed sądem zeznań świadka, złożonych w toku dochodzenia lub śledztwa, może mieć miejsce, jednak rozwiązanie to jest zarezerwowane tylko dla wyjątkowych sytuacji. Można to zrobić m.in., gdy świadek bezpodstawnie odmawia zeznań, zeznaje odmiennie niż poprzednio albo oświadczy, że pewnych okoliczności nie pamięta, czy też gdy przebywa za granicą. Odczytywane są wówczas protokoły z zeznań w postępowaniu przygotowawczym czy innym postępowaniu przed sądem bądź innym organem wskazanym w przepisach. Druga sytuacja, gdy sąd może odczytywać na rozprawie głównej protokoły przesłuchania świadków i oskarżonych dotyczy przypadku, gdy bezpośrednie przeprowadzenie dowodu nie jest niezbędne, a żadna z obecnych stron nie sprzeciwia się temu. Stanowi o tym art. 392 § 1 Kodeksu postępowania karnego (Dz. U. z 1997 r. nr 89, poz. 555 ze zm.). To czy Czytelnik będzie mógł skorzystać z tej możliwości zależy od wszystkich okoliczności sprawy, czyli od tego, na ile jego zeznania są potrzebne, ważne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Świadek może również próbować zawnioskować, by przesłuchano go przed sądem znajdującym się bliżej jego miejsca zamieszkania. Przepisy dają możliwość sądowi zlecenia przesłuchania świadka sędziemu wyznaczonemu ze swego składu lub sądowi wezwanemu, w którego okręgu świadek przebywa, jeżeli świadek nie stawił się z powodu przeszkód zbyt trudnych do usunięcia (art. 396 § 2 K.p.k.). Niestety, duża odległość pomiędzy sądem właściwym do rozpoznania sprawy a miejscem zamieszkania świadka może zostać uznana za taką właśnie przeszkodę raczej tylko wyjątkowo. Nie ma takiej reguły - właśnie po to zwraca się świadkowi koszty utraconego zarobku oraz koszty podróży, by mógł ten obowiązek należycie wykonać.

Warto więc, aby świadek wcześniej złożył wniosek do sądu rozpatrującego sprawę karną o przesłuchanie go przez inny sąd. Kluczowe będzie uzasadnienie takiego żądania. Nie powinno ono ograniczać się jedynie do podania odległości do sądu. Należy również wskazać, dlaczego w związku z tą dużą odległością powstaje po stronie świadka jakaś ważna przeszkoda (np. kwestie natury zdrowotnej).