Gazeta Podatkowa nr 73 (1218) z dnia 10.09.2015
Dziedziczenie testamentowe na podstawie kserokopii testamentu własnoręcznego
Mój ojciec spisał własnoręcznie testament, pokazał go rodzinie i schował w swoim gabinecie. Kilka tygodni po tym wydarzeniu zmarł. Dokumentu nie udało się nam odnaleźć, jednak jesteśmy pewni, że ojciec nie zmienił zdania odnośnie porządku dziedziczenia, treści zapisów itd. Posiadamy kserokopię dokumentu, gdyż ojciec sam sugerował, aby zabezpieczyć się przed sytuacją, gdyby coś się stało z dokumentem. Czy wobec braku oryginału może dojść do dziedziczenia testamentowego?
Zasadniczo nie. Dziedziczenie na podstawie testamentu własnoręcznego wchodzi w grę wtedy, gdy dokument ten zostanie złożony w sądzie. Sąd formalnie otwiera wówczas testament i ogłasza jego treść, o ile dokument ten spełnia wszystkie wymogi stawiane przez przepisy prawa (jest w całości napisany ręcznie przez spadkodawcę, podpisany oraz opatrzony datą). Brak tego dokumentu w przeważającej większości przypadków kończy się stwierdzeniem nabycia spadku na podstawie ustawy.
Największy problem w omawianej sprawie to kwestie natury dowodowej. Nawet jeśli spadkodawca pokazywał rodzinie własnoręczny testament, nie oznacza to, że przez kilka kolejnych dni czy tygodni tego dokumentu nie anulował. Fakt, iż nie informował rodziny o takiej czynności wcale nie oznacza, że tego nie uczynił. Niejednokrotnie spadkodawcy zmieniają w ostatniej chwili zdanie odnośnie porządku dziedziczenia i nie przekazują tej informacji rodzinie, choćby z obawy o animozje, w których nie chcą mieć udziału. Spadkodawca ma prawo swobodnie decydować o losie swojego majątku.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na jedno z orzeczeń Sądu Najwyższego, w którym uznano, że podstawę dziedziczenia może stanowić testament własnoręczny, który zaginął - pod pewnymi warunkami. Aby było to możliwe, sam fakt jego sporządzenia, ważność oraz treść rozporządzeń w nim zamieszczonych może i musi zostać udowodniona w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (postanowienie SN z dnia 16 kwietnia 1999 r., sygn. akt II CKN 255/1998). Przykładowo, gdy istnieje kopia testamentu, będzie możliwość wykazania w sądzie jaka była treść oryginalnego dokumentu. Pozytywne rozstrzygnięcie w tej materii będzie bardziej prawdopodobne w sytuacji, gdy oryginał dokumentu został powierzony osobie trzeciej (np. dziecku spadkodawcy, małżonkowi), która to osoba dokument zgubiła. Natomiast w sytuacji gdy testament znajdował się w posiadaniu spadkodawcy, trudno będzie wykazać, że brak testamentu wynika z jego zgubienia, a nie świadomego zniszczenia/wyrzucenia przez spadkodawcę.
www.PrawnikRodzinny.pl - Prawo spadkowe:
Chcesz wiedzieć więcej, skorzystaj z Portalu Podatkowo-Księgowego www.gofin.pl | ||
www.PoradyPodatkowe.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
Terminarz
GOFIN PODPOWIADA
Kompleksowe opracowania tematyczne
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
|