Opieka nad ubezwłasnowolnionym bez wynagrodzenia

Moja ciocia ma zostać ubezwłasnowolniona całkowicie. Jestem jej najbliższym krewnym. Moje relacje z nią nigdy nie były najlepsze. Teraz okazuje się, że być może to mnie sąd wyznaczy na prawnego opiekuna cioci. Czy z uwagi na wykonywanie tej funkcji będę mógł uzyskać jakieś wynagrodzenie?

Jeżeli wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem ubezwłasnowolnionego całkowicie powinien być ustanowiony przede wszystkim jego małżonek, a w braku tegoż - jego ojciec lub matka. W przypadku braku tych osób sąd będzie poszukiwał opiekuna wśród innych bliskich. Każdy, kogo sąd opiekuńczy ustanowi opiekunem, zobowiązany jest opiekę objąć. Z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zwolnić od tego obowiązku.

Jeśli chodzi o problem poruszony w pytaniu, należy zwrócić uwagę na to, że czym innym jest właściwe wynagrodzenie za sprawowanie opieki, a czym innym zwrot kosztów, wydatków, które opiekun poniósł w związku z wykonywaniem opieki. Odnośnie ostatniej kwestii przepis przewiduje, że opiekun może żądać od pozostającego pod opieką zwrotu nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki. Do roszczeń z tego tytułu stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Tak określa art. 163 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2086 ze zm.). Roszczenia te przedawniają się z upływem 3 lat od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna. Zwrot nakładów (wydatków) pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której opieka została ustanowiona.

Z kolei odnośnie wynagrodzenia właściwego sąd opiekuńczy przyzna je opiekunowi, jeśli złoży on taki wniosek. Wynagrodzenia nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy sprawowanie opieki jest związane z pełnieniem funkcji rodziny zastępczej albo czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Wynagrodzenie może przybrać postać świadczenia okresowego albo jednorazowego. Podobnie jak w przypadku nakładów (wydatków) wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której opieka została ustanowiona.

W wielu sytuacjach majątek i dochody ubezwłasnowolnionego mogą nie być wystarczające na pokrycie wskazanych nakładów, wydatków czy wynagrodzenia. W takim przypadku wynagrodzenie jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej. Taka wypłata to jeden z rodzajów pomocy społecznej. Jest ona jednak ograniczona kwotowo. Wynagrodzenie za sprawowanie opieki wypłaca się w wysokości ustalonej przez sąd. Wynagrodzenie to obliczone w stosunku miesięcznym nie może przekraczać 1/10 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres poprzedzający dzień przyznania wynagrodzenia.