Mieszkanie za wspólne środki trafia do majątku wspólnego

W czasie małżeństwa kupiłam z mężem mieszkanie. Akt notarialny podpisywał jedynie mąż i dopiero po czasie znalazłam w nim zapis, że mieszkanie trafia do majątku osobistego męża. Czy jest to zgodne z prawem, skoro wszystkie środki na kupno pochodziły z naszego wspólnego majątku? Nigdy nie podpisywaliśmy intercyzy. Chcę domagać się udziału w mieszkaniu w związku ze sprawą rozwodową.

Nie do rzadkości należą sytuacje, że mieszkanie zakupione za wspólne pieniądze małżonków (a więc za środki należące do ich majątku wspólnego) zapisane jest jedynie na jednego z małżonków - taki zapis widnieje zarówno w akcie notarialnym, jak i konsekwentnie w księdze wieczystej prowadzonej dla takiej nieruchomości. Zasadą w ustroju wspólności majątkowej jest to, że wszystko co małżonkowie nabędą w czasie trwania związku małżeńskiego, razem bądź osobno, wchodzi do ich majątku wspólnego.

Gdy w takich okolicznościach doszło do zakupu mieszkania, nie ma znaczenia, że w akcie notarialnym jako kupujący wpisany jest tylko mąż. Z mocy przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego prawo własności do tego mieszkania posiada również Czytelniczka. Tego rodzaju zakupy finansowane są z reguły albo ze wspólnego majątku małżonków, w szczególności z ich wynagrodzeń za pracę, albo z kredytu bankowego zaciąganego razem i spłacanego również ze wspólnych wynagrodzeń. Często małżonek rości sobie prawa wyłącznego właściciela twierdząc, że mieszkanie zostało kupione "za jego pensje", zapominając przy tym, że pensje (dochody), które osiąga w ustroju wspólności majątkowej, stanowią majątek wspólny.

Zdarzają się jednak przypadki, gdy zakup trafia wyłącznie do majątku osobistego jednego małżonka. Dzieje się tak m.in., gdy zakup faktycznie jest sfinansowany ze środków z majątku osobistego (na zasadzie surogacji w miejsce wydanych pieniędzy wchodzi zakupiona rzecz, np. nieruchomość). Jednak ten warunek nie został spełniony w opisanej sprawie.

Jeśli mieszkanie wchodzi do majątku wspólnego, wówczas, co do zasady, każdy małżonek ma równe udziały w tym majątku. Po ustaniu wspólności (np. po rozwodzie) każdy z małżonków może domagać się stosownego podziału majątku (każdy z byłych małżonków otrzymuje połowę z tego majątku). Podkreślić jednak należy, że "przyznanie" mieszkania w wyroku rozwodowym (do korzystania), a dokonanie podziału majątku małżonków (do którego wchodzi przedmiotowe mieszkanie) to dwie różne kwestie. Jeżeli chodzi o przyznanie mieszkania do korzystania, to w wyroku rozwodowym musi zostać rozstrzygnięty sposób korzystania z niego, o ile małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie. Z kolei sprawa przyznania wyłącznej własności mieszkania (i innych składników majątku) ma miejsce z reguły po rozwodzie, w odrębnym postępowaniu sądowym. Dopiero w tym postępowaniu zostanie rozstrzygnięte, który z byłych małżonków (współwłaścicieli) stanie się wyłącznym właścicielem poszczególnych składników tego majątku (w tym mieszkania).