Warunkowe umorzenie postępowania

Mój brat był sprawcą wypadku, w którym dwie osoby odniosły obrażenia. Podczas składania wyjaśnień brat dowiedział się, że istnieje szansa na to, iż postępowanie prowadzone w stosunku do niego będzie warunkowo umorzone, o ile brat zobowiąże się wykonać kilka obowiązków. Czy to znaczy, że brat zostanie uniewinniony?

NIE, zastosowanie wspomnianej w pytaniu instytucji oznacza coś wręcz odwrotnego - że formalnie dochodzi do skazania sprawcy w związku z popełnieniem zarzucanego mu czynu. Jak sama nazwa wskazuje - umorzenie postępowania ma charakter warunkowy i stanowi jeden ze sposobów poddania sprawcy tzw. próbie. W myśl przepisów, sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Stanowi o tym art. 66 § 1 Kodeksu karnego.

Umorzenie warunkowe oznacza, że podejrzany (brat Czytelnika) popełnił zarzucane mu przestępstwo, jest winny, ale z uwagi na bardzo szczególne okoliczności sprawy i właściwości osobiste, postępowanie karne przebiega inaczej, tj. szybciej, bez wielu formalności i nakłada się na niego nie karę podstawową, ale środki karne i inne obowiązki. Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. Umarzając postępowanie we wskazanym trybie, sąd może w okresie próby oddać sprawcę m.in. pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania czy też odpowiedniego stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej. Sąd nakłada - a zatem w każdym przypadku - obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo zamiast tego orzeka nawiązkę. Dodatkowo sąd może zastosować wiele innych obowiązków, np. przeproszenia pokrzywdzonego czy powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających.

Warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Sąd podejmuje warunkowo umorzone postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany. Fakultatywnie sąd może podjąć postępowanie, jeżeli sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny w inny sposób. Informacja o warunkowym umorzeniu jest również wpisywana do Krajowego Rejestru Karnego. Warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.