Przy tej samej winie różne kary grzywny

Mój mąż dopuścił się razem z kolegą drobnego przestępstwa. Sąd skazał ich obu na karę grzywny. Przy tej samej winie mąż otrzymał karę prawie dwukrotnie wyższą. Czy jest to sprawiedliwe? Czy grzywny nie powinny być w takiej sytuacji w równej wysokości?

W polskim systemie karnym grzywna za przestępstwo wymierzana jest nie jako jedna kwota, ale jako składowa dwóch elementów - ilości stawek dziennych oraz wysokości stawki dziennej. Iloczyn tych dwóch wielkości stanowi kwotę, którą skazany będzie musiał uiścić tytułem grzywny. Wymierzanie kary grzywny właśnie w ten sposób służy bardziej sprawiedliwemu karaniu.

Grzywna ma być uciążliwa, jednak uciążliwość zależy ostatecznie od sytuacji majątkowej skazanego. Ta sama kwota wymierzona osobom o różnych zarobkach (sytuacjach majątkowych) spowoduje, że dla jednego będzie to realnie większa kara niż dla drugiego. Więc w tym ujęciu równa wysokość grzywny przy "równej" winie wcale nie zapewnia sprawiedliwego wyroku.

Liczba stawek dziennych nie może być co do zasady mniejsza niż 10 ani też większa niż 540. Określając liczbę stawek sąd bierze pod uwagę stopień winy sprawcy przestępstwa, szkodliwość społeczną czynu, którego się dopuścił, jego dotychczasową postawę (to czy był wcześniej karany). Uwzględniane są wszystkie okoliczności sprawy, które stanowią podstawę do wymiaru kary.

Natomiast wysokość jednej stawki dziennej nie może być niższa niż 10 zł ani wyższa niż 2 tys. zł. Podejmując decyzję o wysokość stawki dziennej sąd kieruje się zupełnie innymi kryteriami. W tym przypadku analizowane są okoliczności dotyczące zakresu możliwości płatniczych sprawcy przestępstwa, czyli jego stanu majątkowego, uzyskiwanych zarobków, ciążących zobowiązań, stosunków osobistych, rodzinnych itp. Pod uwagę brane są nie tylko aktywa, lecz także i pasywa majątkowe (posiadane długi). Stanowi o tym art. 33 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.).

Czasami ma miejsce sytuacja, że dwie bądź więcej osób popełnia taki sam czyn czy nawet popełniają go działając wspólnie, w niemal identycznych warunkach, z podobną przeszłością. Stosując omówioną powyżej regułę mogą otrzymać jednak grzywny w różnej wysokości. Co prawda z uwagi na stopień zawinienia liczba stawek dziennych ustalona zostanie na zbliżonym poziomie, to różnica w statusie majątkowym sprawców spowoduje, że dla jednego z nich ustali się stawkę na poziomie 50 zł, a dla innego na poziomie 200 zł. Po przemnożeniu grzywny do zapłaty przez każdego ze skazanych będą się bardzo różnić, mimo formalnie takiego samego stopnia zawinienia, przy popełnieniu tego samego przestępstwa. Najprawdopodobniej z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w przypadku męża Czytelniczki.